رنگ و کنتراست​

رنگ و کنتراست​

کنتراست اختلاف مشخصهٔ بین دو رنگ یاد یا دو گروه رنگ است. مقایسهٔ تأثیر متقابل آنها با یکدیگر توسط چشم صورت مى‌گیرد. این کنتراست مى‌تواند در شدیدترین شکل خود قرار گیرد، مى‌تواند کنتراست تیره - روشنى باشد، کنتراست هم زمان باشد و یا کنتراست سرد و گرم.

​

انواع کنتراست

1 – کنتراست ته رنگ
2 – کنتراست تیرگی – روشنی رنگ
3 – کنتراست رنگ های سرد و گرم
4 – کنتراست رنگ های مکمل
5 – کنتراست همزمان
6 – کنتراست کیفیت
7 – کنتراست کمیت ( وسعت سطح) ​

– کنتراست ته رنگ

برای رسیدن به این کنتراست کافی است که از رنگ های خالص استفاده کنیم. وقتی گفته می شود رنگ های خالص ، منظور فقط سه رنگ اصلی نیست بلکه همه رنگ های چرخه ی رنگ را می توان به عنوان رنگ خالص استفاده کرد.
شدیدترین کنتراست ته رنگ میان سه رنگ اصلی قرمز، زرد و آبی که هیچ وجه مشترکی از لحاظ رنگین بودن با هم ندارند به وجود می آید. بر همین اساس کنتراست ته رنگ در میان رنگ های درجه دوم یعنی سبز، نارنجی و بنفش که رنگ های ترکیبی هستند به مراتب کمتر است. در رنگ های درجه سوم بازار کنتراست رنگ کاسته خواهد شد.

​

همچنین رنگ های وقتی با سیاه و سفید مخلوط شوند از میزان کنتراست ته رنگ آنها کاسته می شود.
استفاده از سیاه و سفید در کنار رنگ های خالص می تواند به ایجاد کنتراست ته رنگ و شدت بخشیدن به تأثیرات رنگ های تیره یا روشن کمک کند.

– کنتراست تیرگی – روشنی رنگ

تأثیراتی که کنتراست تیرگی – روشنی رنگ روی روابط میان رنگ ها و روی مخاطبین یک اثر هنری می گذارد ، پس از کنتراست ته رنگ از اهمیتی ویژه برخوردار است.
میزان تیرگی هر رنگ را می توان به طور مناسب با یک درجه از خاکستری بی نام (خاکستری حاصل از ترکیب سیاه و سفید) نشان داد. از این طریق می توان به راحتی رنگ ها را از لحاظ تیرگی و روشنی با هم مقایسه کرد.

​

3 – کنتراست رنگ های سرد و گرم

معمولاً احساس سردی و گرمی رنگ ها مربوط به دریافت و تجربه ما از عناصر موجود در طبیعت است. برخی از رنگ ها مثل قرمز، زرد و رنگ های مربوط به آن ها را عموماً گرم احساس می کنیم و رنگ هایی مثل سبز، آبی و ترکیب های مربوط به آنها را معمولاً سرد و خنک احساس می کنیم. در میان رنگ ها می توان قرمز ، نارنجی را به عنوان پرحرارت ترین رنگ و سبزآبی را سردترین رنگ احساس کرد. اما برای سردی و گرمی رنگ ها هیچ حد و مرزی نمی توان قایل شد، بلکه سرد یا گرم کردن آنها بستگی به رنگ های هم جوار و حس درونی مخاطب دارد. در هر حال براساس دایره رنگ با یک خط قطری که از سبززرد به قرمز بنفش امتداد می یابد می توان یک حد تقریبی را میان رنگ های گرم در سمت راست دایره و رنگ های سرد در سمت چپ دایره تصور کرد.

4 – کنتراست رنگ های مکمل

وقتی دو رنگ مکمل در کنار هم قرار می گیرند تأثیرگذاری آنها به روی هم طوری است که یکدیگر را از نظر درخشش و قدرت فام به شدیدترین مرتبه ارتقا می دهند. همان طور که قبلاً گفته شد دو رنگ مکمل در چرخه دوازده رنگی به صورت قطره ی روبروی هم قرار می گیرند مانند زرد و بنفش ، قرمز و سبز، نارنجی و آبی.
وجود رنگ های مکمل در یک ترکیب بصری می تواند درایجاد رابطه هماهنگ میان رنگ ها نقش مهمی داشته باشد و ا حساسی از کمال رنگ و درک نو را به وجود بیاورد.

در تصویر بالا رنگهای روبرو به هم ، مکمل یکدیگرند

5 – کنتراست همزمان

کنتراست همزان ناشی از تأثیر عمومی رنگ ها به روی احساس بینایی است و با رابطه میان رنگ های مکمل ایجاد می شود. وقتی که با یک رنگ را می بینیم ، چشم و ذهن ما به طور همزمان مکمل آن رنگ را پدیده می آورند. البته این رنگ به صورت ذهنی به وجود می آید و ملموس نیست بلکه فقط احساس می شود.
وقتی از خاکستری ها در ترکیب رنگی استفاده می شود، کنتراست همزمان به نحو مؤثرتری احساس می شود. کنتراست همزمان نه تنها در میان یک خاکستری و یک رنگ خالص به وجود می آید. بلکه در میان دو رنگ که به طور کامل مکمل یکدیگر نیستند نیز اتفاق می افتد.

​

6 – کنتراست کیفیت

در این جا منظور از کیفیت، حالت خلوص و اشباع رنگ است. وقتی که یک رنگ خالص در کنار رنگ های ناخالص که با سیاه، سفید و یا مکمل خود مخلوط شده اند قرار می گیرد ، کنتراست کیفیت رنگ ایجاد می شود.

7 – کنتراست کمیت ( وسعت سطح)

کنتراست کمیت مربوط به رابطه متقابل دو یا چند سطح رنگین از نظر وسعت است. در این کنتراست رابطه ی بزرگی و کوچکی سطوح رنگین نقش اصلی را بازی می کند. زیرا نسبت بزرگی سطح رنگ ها با یکدیگر می تواند در ایجاد رابطه هماهنگ میان آنها مؤثر باشد. در ایجاد کنتراست کمیت دو عامل نقش اساسی دارند.
1 – میزان درخشش و خلوص رنگ
2 – میزان بزرگی سطح یا لکه رنگی

​

ساده ترین کنتراست

کنتراست ته رنگ از ساده ترین کنتراست های هفت گانه رنگ است. برای رسیدن به این نوع کنتراست کافی است که از رنگ های خالص استفاده کنیم. شدیدترین کنتراست ته رنگ میان سه رنگ اصلی قرمز، زرد و آبی به وجود می آید. کنتراست ته رنگ در میان رنگ های درجه دوم یعنی سبز، نارنجی و بنفش به مراتب کمتر است.
در رنگ های درجه سوم از شدت کنتراست ته رنگ باز هم بیشتر کاسته خواهد شد.

رنگ های سرد و گرم در ایجاد دوری و نزدیک چه نقشی دارند
رنگ های گرم از نظر ایجاد بعد فضایی، معمولاً نزدیک تر احساس می شوند، در حالی که رنگ های سرد حتی اگر در همان فاصله قرار داشته باشند، عقب تر و در فاصله ای دورتر دیده می شوند. بدین ترتیب رنگ های سرد و گرم در ایجاد دوری و نزدیکی نقش مهمی دارند و در نمایش پرسپکتیو جوی به هنرمندان کمک می کنند.

تصویر جانشین

وقتی که به چیزی نگاه می کنیم به طور معمول تصویر آن بر روی شبکیه چشم ثبت می شود. یعنی رنگ و درخشش آن روی سلول های بینایی تأثیر می گذارد و تصویرش در شبکیه نقش می بندد. در همین حال چنانچه بلافاصله جهت نگاه تغییر کند یا تصویردیگری در مقابل چشم قرار بگیرد، تأثیر تصویر قبلی با تصویر جدید در می آمیزد . این ویژگی تصویر را تصویر جانشین یا «پس تصویر» می گویند.

پدیده جانشین در مورد رنگ ها به چه صورت است
در مورد رنگ ها پدیده تصویر جانشین به صورت رنگ مکمل دیده می شود. یعنی پس از دیدن یک رنگ برای مدت چند ثانیه در صورتی که به یک سطح سفید نگاه کنیم مکمل آن رنگ را بر زمینه سفید احساس می کنیم.  ​